Theo báo cáo nhanh từ Sở Nông nghiệp và Môi trường các địa phương, bão số 5 đã gây ảnh hưởng đặc biệt nghiêm trọng đến sản xuất thủy sản. Tại Hà Tĩnh, thống kê bước đầu cho thấy hơn 4.000 tấn thủy sản bị thiệt hại, trong đó nhiều diện tích nuôi tôm, cá đặc sản đã bị nước lũ cuốn trôi. Hơn 1.200 căn nhà bị ngập sâu, 6.300 căn nhà bị tốc mái, hàng loạt công trình hạ tầng phục vụ nuôi trồng và bảo quản thủy sản bị hư hỏng nặng.
Tại Nghệ An, theo ghi nhận của, hàng ngàn héc-ta ao hồ nuôi thủy sản cũng bị ảnh hưởng. Nhiều vùng nuôi tập trung tại Diễn Châu, Quỳnh Lưu, Hưng Nguyên, Nghi Lộc bị ngập, cuốn trôi cá giống, tôm thương phẩm. Ước tính thiệt hại hàng chục tỷ đồng, và con số thực tế còn có thể tăng khi công tác thống kê tiếp tục được triển khai.
Đáng chú ý, mặc dù trước bão, người dân đã chủ động ứng phó, khẩn trương gia cố lồng bè, ao hồ, hệ thống cống rãnh và bờ bao, song lượng mưa cực lớn vượt ngoài khả năng kiểm soát đã gây ra những thiệt hại rất nặng nề.
Hệ thống điện lực cũng chịu ảnh hưởng nặng nề. Toàn quốc có tới 1,63 triệu khách hàng mất điện, trong đó nhiều nhất là Nghệ An (869.785 khách hàng), tiếp đến là Thanh Hóa (395.061) và Hà Tĩnh (349.378). Có tới 742 cột điện bị gãy đổ. Việc khôi phục điện đang được ngành điện lực ưu tiên thực hiện, trước hết cấp điện cho các trạm BTS nhằm bảo đảm thông tin liên lạc.
Giao thông bị gián đoạn nghiêm trọng: nhiều tuyến đường quốc lộ bị chia cắt, hệ thống đường sắt Bắc – Nam tạm ngừng tại một số đoạn do sạt lở và ngập úng; hàng chục chuyến bay phải hoãn, hủy trong những ngày cao điểm mưa bão.
Với riêng lĩnh vực nuôi trồng thủy sản, Nghệ An bước đầu báo cáo thiệt hại tại hàng ngàn héc-ta ao nuôi thủy sản, đặc biệt ở các huyện ven biển và ven sông. Tuy nhiên, công tác thống kê chi tiết vẫn đang được triển khai.
Việc mất điện kéo dài tạo ra những rủi ro đặc biệt lớn. Phần lớn các cơ sở nuôi trồng thủy sản công nghiệp hiện nay phụ thuộc vào hệ thống quạt nước, sục khí, bơm cấp thoát nước hoạt động liên tục bằng điện. Khi mất điện, môi trường ao nuôi thiếu oxy, đặc biệt trong điều kiện mưa lớn làm nước đục, dòng chảy thay đổi, dễ gây hiện tượng thủy sản chết ngạt hàng loạt.
Trong những ngày qua, nhiều hộ nuôi buộc phải sử dụng máy phát điện, máy bơm chạy xăng dầu để duy trì hoạt động sục khí và bơm nước tạm thời. Tuy nhiên, việc này phát sinh thêm chi phí lớn, trong khi nguồn nhiên liệu khan hiếm do giao thông chia cắt, nhiều cửa hàng xăng dầu bị ngập, việc vận chuyển khó khăn. Đây là một gánh nặng không nhỏ với các hộ nuôi nhỏ lẻ, vốn đã thiệt hại nặng nề về sản lượng sau bão.
Ngoài ra, hệ thống kho lạnh, bảo quản hải sản cũng bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Một số doanh nghiệp chế biến thủy sản đối việc mất điện kéo dài khiến hàng tồn kho trong kho lạnh đối mặt nguy cơ hư hỏng, ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng xuất khẩu,có thể gây thiệt hại lớn về kinh tế.
Mưa lũ tiếp diễn, cảnh báo ngập lụt kéo dài
Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, sau khi bão số 5 tan, hoàn lưu bão tiếp tục gây mưa lớn trên diện rộng tại Bắc Trung Bộ. Chỉ trong vòng 24 giờ (25–26/8), một số trạm đo tại Hà Tĩnh ghi nhận lượng mưa từ 300–600 mm. Các khu vực như hồ Sông Rác, Kỳ Lâm, Thượng Tuy đều vượt ngưỡng cảnh báo nguy hiểm.
Tình trạng mưa lớn kéo dài khiến nhiều tuyến đường bị chia cắt, vùng trũng thấp bị ngập sâu. Nguy cơ lũ quét, sạt lở đất ở miền núi và ngập lụt sâu ở vùng hạ du đang ở mức báo động. Với ngành thủy sản, điều này đồng nghĩa môi trường nước tại ao hồ biến động mạnh, dễ phát sinh dịch bệnh, gây thêm rủi ro lớn cho các hộ nuôi.
Chính phủ và bộ ngành huy động tổng lực ứng phó
Trước diễn biến bất thường và hậu quả nặng nề của bão số 5, hệ thống chính trị đã khẩn trương vào cuộc. Ngay từ ngày 23/8, Ban Bí thư Trung ương Đảng ban hành Công văn số 70-CV/TW về việc ứng phó với bão số 5. Thủ tướng Chính phủ đã liên tục ban hành bốn công điện khẩn, trực tiếp thành lập Sở chỉ huy tiền phương tại Quân khu IV (Nghệ An) để chỉ đạo ứng phó.
Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã ban hành sáu văn bản chỉ đạo, đồng thời cử hai đoàn công tác trực tiếp xuống các tỉnh Nghệ An, Thanh Hóa để hỗ trợ phòng chống bão va khắc phục sản xuất nông. Ngành điện lực khẩn trương khôi phục sự cố, đã tái lập nhiều điểm lưới điện cao áp, ưu tiên cấp điện cho hệ thống trạm BTS phục vụ thông tin liên lạc. Bộ Quốc phòng, Bộ Công an đã huy động hàng trăm nghìn cán bộ, chiến sĩ cùng hàng nghìn phương tiện để sẵn sàng cứu hộ, cứu nạn và hỗ trợ nhân dân vùng bị ảnh hưởng.
Ngoài ra, các bộ Xây dựng, Công thương, Khoa học và Công nghệ, Nông nghiệp và Môi trường cũng ban hành nhiều công điện khẩn. Bộ Ngoại giao gửi công hàm đề nghị hỗ trợ tàu thuyền, ngư dân tránh trú bão an toàn. Công tác tuyên truyền được đẩy mạnh: Đài Truyền hình Việt Nam, Đài Tiếng nói Việt Nam và các cơ quan báo chí tăng thời lượng đưa tin; đặc biệt, Cục Quản lý đê điều và Phòng chống thiên tai phối hợp với Zalo đã gửi 42,9 triệu tin nhắn hướng dẫn kỹ năng ứng phó bão, mưa lũ đến người dân cả nước.
Nhờ sự chỉ đạo quyết liệt và vào cuộc đồng bộ, đến thời điểm bão đổ bộ, không còn tàu cá hoạt động trong vùng nguy hiểm. Đây là kết quả của nhiều năm liên tục siết chặt quản lý an toàn tàu cá, kết hợp với kinh nghiệm ứng phó của ngư dân. Các khu neo đậu từ Quảng Ninh đến Quảng Ngãi đã tiếp nhận hàng loạt tàu vào trú bão, bảo đảm an toàn tính mạng và tài sản.
Tuy nhiên, bão số 5 với sức gió giật cấp 13 - 14 vẫn gây hư hỏng, chìm một số tàu nhỏ tại khu vực neo đậu ven bờ. Ở Quảng Trị và Hà Tĩnh, ghi nhận một số tàu cá bị sóng lớn đánh va đập, hư hỏng nặng phần mạn và cabin. Ngư dân được hỗ trợ di chuyển lên bờ an toàn, không xảy ra thiệt hại về người.
Giải pháp hỗ trợ khôi phục sản xuất thủy sản
Sau bão, công tác khắc phục hậu quả được xác định là cấp bách. Các đoàn công tác ngành thủy sản tập trung hướng dẫn người dân vớt dọn ao hồ, kiểm tra chất lượng nguồn nước, xử lý vệ sinh môi trường. Khi điều kiện cho phép, sẽ hỗ trợ giống mới, thức ăn và vật tư cần thiết để người dân thả nuôi trở lại.
Các chuyên gia khuyến nghị cần triển khai chính sách tín dụng ưu đãi hỗ trợ hộ nuôi bị thiệt hại, bao gồm khoanh nợ, giãn nợ, cho vay mới với lãi suất thấp. Đồng thời, phải có gói hỗ trợ khẩn cấp về con giống, hóa chất xử lý môi trường và thuốc phòng bệnh. Đây là giải pháp thiết thực để người dân sớm khôi phục sinh kế sau thiên tai.
Về lâu dài, cần xây dựng các vùng nuôi an toàn, thích ứng với biến đổi khí hậu, bao gồm quy hoạch hạ tầng nuôi bền vững, xây dựng hệ thống bờ bao kiên cố, cống thoát nước và hệ thống cảnh báo sớm thiên tai. Cùng với đó, việc đào tạo, nâng cao kỹ năng phòng chống thiên tai cho người nuôi là yếu tố then chốt để giảm thiểu rủi ro.
Bão số 5 đã để lại hậu quả nặng nề cho đời sống và sản xuất của nhân dân, trong đó ngành nuôi trồng thủy sản chịu tổn thất rất lớn. Trong bối cảnh mưa lũ vẫn tiếp diễn, nguy cơ dịch bệnh và lũ quét và ngập úng kéo dài, Chính phủ, các bộ ngành và địa phương đã và đang huy động tổng lực để khắc phục hậu quả, bảo đảm an toàn cho người dân, đồng thời nhanh chóng khôi phục sản xuất.
Hải Đăng